عنوان دوره آموزشی: استاندارد بین المللی ISO/ICE 17025: الزامات عمومی برای صلاحیت آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون

مدرس: مهندس مرتضی برغمدی: عضو گروه ممیزی آزمایشگاه های آب و فاضلاب شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور   خلاصه وبینار

استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ ISO استانداری بین المللی و تخصصی، ویژه آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون می باشد که به احراز صلاحیت این آزمایشگاه ها می پردازد. این استاندارد الزامات کلی برای احراز صلاحیت انجام آزمون ها و کالیبراسیون و همچنین نمونه برداری را توسط ازمایشگاه ها مشخص می سازد.

نخستین ویرایش استاندارد ایزو ( 17025) در سال ۱۹۹۹ انجام گرفت. سپس در سال ۲۰۰۵ برای دومین بار این استاندارد مورد تجدید نظر قرار گرفت و سومین بار در سال 2017 یک نسخه جدید از این استاندارد منتشر شد.

 مراجع تأیید صلاحیت که صلاحیت آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون را به رسمیت می‌شناسند باید این استاندارد را به عنوان مبنای تأیید صلاحیت به کار ببرند. این استاندارد همسویی مناسبی نیز با استاندارد ایزو ۹۰۰۱ دارد و در سازمان هایی که استاندارد ۹۰۰۱ مد نظر است. می توان گفت که مراحل پیاده سازی ساده تر و سریع تر است. به طور کلی می توان گفت علت اصلی تدوین این استاندارد ارتقاء اطمینان نسبت به عملکرد آزمایشگاه ها است.

این استاندارد شامل چه مطالبی است؟

الزاماتی برای آزمایشگاه ها تا آنها را قادر نماید اثبات کنند که:

1. عملیات خود را با شایستگی انجام داده اند.
2. توانایی تولید نتایج معتبر را دارا می باشند.

این الزامات بر چه اساسی مدون شده اند؟

1. افزایش اثربخشی سیستم مدیریت آزمایشگاه 
2. دستیابی به نتایج بهبود یافته 
3. پیشگیری از تأثیرات منفی 

سرفصل های استاندارد چیست؟

1. هدف و دامنه کاربرد 
2. مراجع الزامی
3. اصطلاحات و تعاریف
4. الزامات عمومی   
5. الزامات ساختاری
6. الزامات منابع
7. الزامات فرایند
8. الزامات مدیریتی

الزامات منابع:

1. کلیات
2. کارکنان
3. تسهیلات و شرایط محیطی
4. تجهیزات
5. قابلیت ردیابی اندازه شناختی
6. محصولات و خدمات فراهم شده بیرونی

الزامات فرایند:

1. بازنگری درخواست ها، مناقصه ها و قراردادها
2. انتخاب، تصدیق و صحه گذاری روش ها
3. نمونه برداری
4. جابجایی اقلام آزمون و کالیبراسیون
5. سوابق فنی
6. ارزیابی عدم قطعیت اندازه گیری
7. اطمینان از اعتبار نتایج
8. گزارش دهی نتایج
9. شکایات
10. کار نامنطبق
11. کنترل داده ها و مدیریت اطلاعات

الزامات مدیریتی:

1. انتخاب ها
2. مستند سازی سیستم مدیریت
3. کنترل مستندات سیستم مدیریت
4. کنترل سوابق
5. اقدامات برای پرداختن به ریسک ها و فرصت ها: 4 حالت ممکن است: 1. از آن ریسک صرف نظر کنیم. 2. کاهش ریسک 3. انتقال ریسک پذیرش ریسک
6. بهبود
7. اقدامات اصلاحی: باید چه اقدامی مقابل عدم انطباق باشد؟ 1. باید قدمی برای کنترل برداشته شود 2. علل وقوع عدم انطباق بررسی شود 3. آیا ممکن است موارد مشابه رخ دهد 4. چه اقداماتی باید برای برنامه ریزی انجام شود ؟
8. ممیزی های داخلی: آزمایشگاه نباید متوقف شود و همیشه مواردی را برای بهبود مدنظر داشته باشد.
9. بازنگری های مدیریت

4 فعل مهم که هر کدام بیانگر مفهوم خاص در این استاندارد است:

1. Shall: (باید ) نشان دهنده الزام است.
2. Should: (بایستی ) نشان دهنده توصیه است .
3. May: (امکان دارد) نشان دهنده مجاز بودن است .
4. Can: (می توان ) نشان دهنده یک احتمال یا توانایی است.

الزامات عمومی:

الف ) محرمانگی: باید تمامی توافق هایی که با مشتری صورت می گیرد مکتوب باشد و تمامی شرایط از قبل برای مشتری توضیح داده شود.

ب) بی طرفی: تمام کارها عادلانه باشد و پرسنل آزمایشگاه نسبت به نمونه ای که وارد آزمایشگاه می شود کاملا بی طرف باشند.

الزامات منابع – تجهیزات:

آزمایشگاه باید به تجهیزات شامل ابزارهای اندازه گیری، نرم افزار ها، استاندارد های اندازه گیری، مواد مرجع، داده های مرجع، معرف ها، اقلام مصرفی یا تجهیزات کمکی ولی نه محدود به این موارد که برای اجرای صحیح فعالیت های آزمایشگاه مورد نیاز بوده و می توانند نتایج را تحت تأثیر قرار دهند.

الزامات منابع –محصولات و خدمات فراهم شده برون سازمانی

محصولات می توانند به عنوان مثال شامل استانداردها و تجهیزات اندازه گیری، تجهیزات کمکی، مواد مصرفی و مواد مرجع باشند.

خدمات می توانند به عنوان مثال شامل خدمات کالیبراسیون، خدمات نمونه برداری، خدمات آزمون، خدمات نگهداری تأسیسات و تجهیزات خدمات آزمون مهارت و خدمات ارزیابی و ممیزی باشند.